او سال 1364 در رشته نمایش های عروسکی از دانشگاه هنر فارغالتحصیل شد و فعالیتش را در تلویزیون با عروسکگردانی مجموعه «خونه مادربزرگه» آغاز کرد. محبوب از سال 1366 با ایرج طهماسب و حمید جبلی همکاری می کند. ماجرای آشنایی محبوب با ایرج طهماسب به زمان دانشجویی آنها باز میگردد؛ زمانی که طهماسب برای ارائه پایان نامه اش از محبوب دعوت به همکاری کرد و سال هاست که مرضیه محبوب برای برنامه های ایرج طهماسب عروسک میسازد، عروسک گردانی میکند و گاهی هم به جای برخی عروسک ها حرف می زند. توصیه می کنیم این مصاحبه خواندنی را از دست ندهید.
نتیجه همکاری محبوب با طهماسب و جبلی تعداد زیادی عروسک جالب و دوست داشتنی است که کلاه قرمزی و پسرخاله مهم ترین آنها هستند. محبوب وقتی کلاه قرمزی را برای برنامه «صندوق پست» می ساخت، قرار نبود این عروسک برای خودش برنامه مستقل داشته باشد؛ اما طولی نکشید که کلاه قرمزی بین بچه ها و بزرگترها دوستان زیادی برای خودش دست و پا کرد و کم کم دوستان و بستگان کلاه قرمزی هم به تلویزیون راه پیدا کردند و محبوب دلها شدند. همه دوستان و اقوام کلاه قرمزی هم ساخته مرضیه محبوب هستند.
- به نظر می رسد در طول این سال ها کلاه قرمزی هم بزرگ شده است. شما این طور فکر نمیکنید ؟
عروسک ها هیچ وقت بزرگ نمی شوند؛ آنها پیر هم نمیشوند. یک عروسک اگر کودک خلق شود تا آخر عمر کودک میماند و اگر پیر به دنیا بیاید تا پایان زندگی اش پیر خواهد بود؛ اما با همه اینها من کلاه قرمزی و دیگر عروسک های این مجموعه را با دست ساخته ام؛ هر کدام آنها از یک تکه اسفنج شکل گرفته اند و طبیعی است که در گذر زمان دچار تغییر بشوند. همه احساس و عاطفه من همراه این عروسکها بوده و باری از زندگی من روی دوش آنها قرار گرفته است؛ بنابراین شاید کلاه قرمزی با وجود ظاهر بدون تغییرش، رشد کرده باشد و شاید در آینده او را به سنی برسانیم که بخواهد ازدواج کند، اما این تخیل ماست که او را تغییر می دهد؛ فیزیک و ظاهر این عروسک همیشه به همین شکل باقی خواهد ماند.
- اما زندگی کلاه قرمزی در این سال ها تغییری نکرده است. او هنوز مشق می نویسد و با آقای مجری زندگی می کند ؟
عروسک ها با ما فرق دارند؛ روح آنها از دیگری جان میگیرد. شاید آن هایی که به این عروسک جان می دهند و شخصیت او را تعریف می کنند، اینگونه القا می کنند که کلاه قرمزی بزرگ شده است !
- چرا بیشتر عروسک های جدید برنامه کلاه قرمزی شبیه خود او هستند. حتی فامیل دور با آن سر طاس و سبیل هم شبیه کلاه قرمزی است ؟
برای این که همه آنها از یک قوم و محله هستند؛ شاید از نظر خونی نسبتی با هم نداشته باشند؛ اما به قول پسرعمه زا آنها از یک ده آمده اند؛ ده کلاه قرمزی آباد.
- پس چرا پسرخاله شبیه آنها نیست ؟
برای این که پسرخاله، پسرخاله کلاه قرمزی نیست؛ اسمش این است و شاید اگر فامیل های پسرخاله بیایند، ببینیم که همه آنها شبیه پسرخاله هستند.
- پس اگر قرار باشد فامیل های پسرخاله را بسازید همه آنها صورتی گرد دارند با یک خال کنار بینی ؟
نمی دانم. من هنوز آنها را نساخته ام. اگر قرار باشد دوستان و بستگان پسرخاله را بسازم قبل از هر چیز به این فکر می کنم که با هم هماهنگی داشته باشند. شاید افراد یک قوم یا سرزمین شبیه به هم نباشند؛ اما وقتی کسی از بیرون به آنها نگاه کند شباهت هایی در آنها خواهد دید.
- وقتی عروسکی را می سازید به چه چیزهایی توجه دارید و چه معیارهایی را مد نظر قرار می دهید ؟
پیش از هر چیز با کارگردان صحبت و سعی میکنم نظر کارگردان را برآورده کنم؛ آدمهایی که در اطرافم میبینم در شکل و شمایل عروسک هایم بی تاثیر نیستند.
- مثلا” فامیل دور را شبیه به شخص خاصی ساخته اید ؟
نه. محیط زندگی و برآیند کلی جامعه برایم اهمیت دارد. بیشتر به سن و سال و روزگاری که ممکن است یک عروسک از سر گذرانده باشد، توجه دارم. مثلا” این روزها حتی جوان ها هم موهایشان ریخته و دیدن یک جوان طاس اصلا” بعید نیست.
- از چیزهایی که در جامعه می بینید، تصویر می گیرید و آنها را روی عروسک هایتان پیدا میکنید ؟
نه به این صورت که شما توصیف کردید. من هر وقت ساخت یک عروسک را شروع میکنم انگار اولین باری است که عروسک می سازم. با ترس و لرز کارم را شروع میکنم و بعد آنقدر به عروسک نگاه میکنم و تغییرش می دهم تا اینکه در یک لحظه احساس می کنم همانی شده که باید می شد. بارها عروسک را تغییر می دهم، اجزای صورتش را کم و زیاد می کنم، چیزهایی را برمی دارم یا اضافه می کنم تا وقتی که احساسم بگوید این همان چیزی است که می خواستی !
- چقدر راحتی عروسک گردان برایتان اهمیت دارد ؟
خیلی خیلی زیاد. تمام مدتی که عروسکی را می سازم به این فکر میکنم که آیا عروسک گردان با آن راحت هست ؟! آیا خوشدست شده یا نه؟ بارها عروسک را دستم می کنم و می گردانم تا مطمئن شوم عروسک گردان با آن مشکلی نخواهد داشت.
- چون خودتان هم عروسک گردانی می کنید این امر برایتان این قدر مهم است ؟
بله. ضمن اینکه وقتی عروسک گردان با یک عروسک احساس راحتی کند بهتر آن را می گرداند و بازی می دهد؛ درنتیجه عروسک باورپذیرتر و دوستداشتنی تر می شود.
- ماندگار شدن عروسک چقدر موقع ساخت برایتان اهمیت دارد ؟
من برای ماندگار شدن یک عروسک هیچ کاری نمی کنم. فقط به این فکر می کنم که عروسکم با شخصیتی که برایش تعریف شده، هماهنگی داشته باشد و سر جای خودش قرار بگیرد. از اول برای اینکه کارم بگیرد؛ تلاش نمی کنم و به این فکر نمی کنم طوری عروسکم را بسازم که رو دست نداشته باشد؛ برایم فقط این مهم است که کارم را به بهترین شکل انجام بدهم. در کارگردانی هم همین طور عمل می کنم؛ برنامههای «بز بز قندی»، «خاله قورباغه» و «موش نمکی» را آنطور که دوست داشته ام، کارگردانی کرده ام.
- نسبت به عروسک هایی که ساخته اید، چه احساسی دارید ؟
به همه آنها فکر می کنم و به تک تکشان تعلق خاطر دارم. آنها در زندگی با من بوده اند؛ همراه شادی و غم من و شاهد روزهای عمر و گذر زندگی ام. دوست ندارم آسیبی به آنها وارد شود، دلم نمی خواهد صدمه ببینند. آنها جزئی از من هستند و همیشه در ذهن و دل من جای دارند.
- با این همه احساس، وقتی برنامه ای تمام می شود و عروسک هایی که ساخته اید برای همیشه یا دست کم برای چند ماه به آرشیو فرستاده می شود، چه حالی پیدا می کنید ؟
حال بدی ندارم. فکر می کنم آنها آمدند، حرفشان را زدند، مسئولیتشان را انجام دادند و حالا وقت استراحتشان است. مشکلی با بودن آنها در آرشیو ندارم، چیزی که ناراحتم میکند این است که خدای ناکرده صدمه ببینند، خراب بشوند یا اتفاق بدی برایشان بیفتد.
- تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که برای عروسک هایتان شناسنامه درست کنید ؟
بله. اتفاقا” چند سال پیش نمایشگاهی از عروسک هایم برگزار کردم و برای همه آنها که تا آن موقع ساخته بودم شناسنامه درست کردم؛ شناسنامه ای شامل اسم و فامیل، برنامه ای که در آن حضور داشته اند و اسم عروسک گردان یا صداپیشه های آنها. تا آن زمان حدود 150 عروسک ساخته بودم، اما بعدها از تعداد کارهایم کاسته شد، چون دیگر فقط برای برنامه هایی که خودم کارگردانی می کردم، عروسک می ساختم و در این سال های اخیر هم فقط با مجموعه «کلاه قرمزی» همکاری داشته ام.
- کلاه قرمزی و پسرخاله هم شناسنامه دارند ؟
بله. آنها جزو عروسک هایی بودند که من آن زمان ساخته بودم و شناسنامه دار شده بودند. امیدوارم فرصتی پیدا کنم و بتوانم برای بقیه عروسک ها هم شناسنامه درست کنم.
منبع: دمت جیز